THIẾT KẾ WEB + TÂM LÝ HỌC = SỰ HÀI LÒNG CỦA NGƯỜI SỬ DỤNG

Từ ngữ nào gắn kết giữa con người với ngành thiết kế web? Vài người nói rằng đó là sự sáng tạo. Sự sáng tạo thường được mô tả như việc "tạo nên một thứ gì đó có giá trị". Đó là một định nghĩa. Một định nghĩa khác cho rằng sáng tạo là việc "nhận ra những ý tưởng và những khái niệm và sử dụng chúng trong việc  giải quyết một vấn đề đặc thù".

Vậy hãy cứ định nghĩa "sáng tạo" như "tạo ra một thứ hữu ích". Câu hỏi tiếp theo sẽ là: Làm thế nào để nhà thiết kế web biết mình đang tạo ra một thứ có ích? Nhiều người cho rằng sự may rủi sẽ trả lời câu hỏi đó cho họ. Dù vậy, ta cũng biết rằng sự may rủi sẽ lừa gạt chúng ta. Vậy là không thuyết phục? Có lẽ danh sách của những thành kiến sai lệch này sẽ làm rõ cho bạn. Sự thật là, chúng ta không phải là những tạo vật hoàn hảo về tư duy. Theo tôi nghĩ, đó là lý do tạo sao những định luật khoa học và việc áp dụng chúng vào công việc của chúng ta sẽ mang lại ích lợi trong việc nắm bắt kiến thức. Ngành thiết kế web cũng không ngoại lệ.

Nhà thiết kế web có thể học được rất nhiều về việc làm thế nào để tư duy làm việc từ những nguyên tắc tâm lý và những nghiên cứu. Bài báo này sẽ đề cập đến 1 vài nghiên cứu/ học thuyết và làm thế nào để áp dụng chúng trong toàn bộ lĩnh vực thiết kế của bạn.

Liệu khi ghé thăm các website, họ có đạt được những thành quả dặc biệt?

Đã bao giờ bạn nghe về thuật ngữ "phân khúc thị trường". Nhà tiếp thị thường sử dụng "nhóm tập trung" hay "phân khúc nhân chủng học" để thấu hiểu rõ hơn trong việc lamg thế nào để bán sản phẩm của mình được tốt hơn. Theo như Clayton Christensen, giáo sư chuyên ngành kinh doanh thuộc đại học Harvard, đồng thời là tác giả của vài cuốn sách bán chạy nhất về tiếp thị và sự cách tân cho rằng bước tiến này là sai.

Cách tốt hơn để hiểu mọi người muốn gì là phải hiểu những việc họ đang cố hoàn thành. Học thuyết này được ủng hộ bởi nghiên cứu của James J. Gibson, một trong những nhà tâm lý quan trọng nhất của thế kỷ 20. Gibson đề cập đến một khái niệm mà ông ta gọi là "afordances" (đầu mối trực quan dẫn đến chức năng của đối tượng), ông ta cho răng mọi người nhìn thế giới như là một thành quả. Để tôi giải thích.

Hãy nói rằng bạn muốn mua một chiếc xe đạp. Tại sao bạn lại mua cái đó? Vài học thuyết cũ cho rằng có lẽ bạn mua nó vì màu sắc của nó. Hoặc có lẽ vì lúc bé bạn ước mình được đạp xe đạp. Tuy nhiên, học thuyết của Gibson lại đưa ra một câu trả lời hoàn toàn khác: Bạn không thật sự muốn mua xe, mà chỉ thuê xe để hoàn thành một việc gì đó. Có lẽ, thuê xe để đi từ địa diểm này đến địa điểm khác. Việc bạn muốn hoàn thành là đi đến địa điểm đó nhanh hơn. Thậm chí, có lẽ bạn thuê xe chỉ để làm thỏa mãn một cảm xúc, có lẽ hồi nhỏ bạn đã không có một chiếc trong khi những đứa cùng trang lứa lại có và giờ, bạn muốn cảm thấy nhẹ nhõm hơn khi cũng được hữu phương tiện này.

Lấy một ví dụ khác trên website, mọi người tìm kiếm về ngành công nghiệp. Có hơn 100.000 tìm kiếm mỗi tháng có tiêu đề "people search", "people search engines", v..v. Một lúc trước, tôi nảy ra ý tưởng về việc viết một bài về chương trình tìm kiếm miễn phí (chứa 25 website để mọi người tìm kiếm). Bài viết sau đó có trên 160.000 lượt xem từ StumbleUpon và các trang mạng xã hội khác.

Tôi chưa từng nghĩ tiêu đề này sẽ cuốn hút một số lượng lớn người. Ai sẽ hứng thú với mấy trang tìm kiếm nhỉ? Sau đó, tôi phát hiện ra mọi người thật sự "thuê" những trang web đó để tìm kiếm/ kết nối lại với những người thân hay bạn bè thất lạc lâu năm và hơn thế nữa. Họ không chỉ hứng thú với những trang web về họ mà còn với việc hoàn thành trang đó.

Với tư cách một thiết kế web, điều này xác đáng với bạn như thế nào?

Đoán rằng, mọi người thường truy cập các trang web cho cùng một lí do, đó là mua một thứ gì đó: Họ muốn hoàn thành một việc gì đó. Có lẽ để lấy thông tin về một công ty có tiếng. Hoặc có lẽ để nghiên cứu về một sản phẩm. Việc của bạn là phải tìm ra điều đó trước khi bắt đầu thiết kế. Đó là cách tốt nhất để làm cho các trang web trở nên hữu ích đối với người xem. Bạn có thể tìm ra những gì các vị khách cố gắng hoàn thành khi truy cập web với những công cụ hữu ích khác nhau như KISSMetrics, 4Q, v.v. Có một lượng khổng lồ những công cụ web có thể giúp bạn tìm hiểu xem người ta đang cố làm gì trên một trang web.

Dùng tâm lý học để thuyết phục mọi người làm điều gì đó.

Vậy là giờ bạn đã biết các vị khách đang cố làm gì trên các website. Điều tiếp theo phải làm là gì? Làm cho họ chắc chắn làm điều đó.Nghiên cứu về chủ đề này đến từ nhà tâm lí học Robert Cialdinivà cuốn sách bán chạy nhất của ông "Imfluence – Science and Pratice" (được khuyến cáo rất nên đọc).Ông ta nói đến một vài nguyên tắc có thể được dùng để gây ảnh hưởng đến mọi người bất kể họ ở đâu. Vài người bao gồm "social proof" (một người chắc chắn làm điều đó nếu thấy người khác cũng làm điều tương tự) hay likeability ( chúng ta chắc chắn làm thỏa mãn yêu cầu của một người mà ta biết và thích)

Với tư cách một thiết kế web, điều này xác đáng với bạn như thế nào?

Những nguyên tắc này có thể đang ( hoặc là đã) được sử dụng trực tuyến. Social proof = testimonial (đã được chứng nhận). Likeability = making the site ‘likable’ (tạo nên một trang web ưa nhìn). Một nguyên tắc khác là "sự tương trợ", chúng ta được "đánh điện tín" để trao đổi với sự ưu đãi.

Ngành khoa học thần kinh tiếp thị

Đây là một ngành rất mới của khoa thần kinh học có thể giúp bạn, nhà thiết kế web, thiết kế những trang tốt hơn.Chẳng hạn, gần đâycó một nghiên cứu về việc "những trang web thảm hại" gây nên căng thẳng. Kết quả việc phân tích sóng não kết luận rằng 50% sự chú ý đối với những người tham gia là trên những trang web gây bối rối. Bài học ở đây là gì? Ngành thiết kế web tạo nên thành quả và loại bỏ những thất bại và "những ảo tưởng" tầm phào ( Dù sự cám dỗ khiến bạn làm những điều khác).

Một nghiên cứu khác cho rằng người phụ nữ cuốn hút tạo nên những người đàn ông mất kiên nhẫn. Điều này dẫn đến kết quả là người đàn ông suy nghĩ "ngắn hạn" hơn hay bị đóng khung tư duy. Bài học ở đây là gì? Bạn không muốn đặt những bức hình của những phụ nữ xinh đẹp lên các sản phẩm/ dịch vụ với một phần thưởng dài hạn như bảo hiểm nhân thọ hay một sản phẩm tiết kiệm tiền. Việc đặt những phụ nữ xinh đẹp ở đó sẽ gây nên hiệu ứng ngược lại.

Và đó, thưa quý ông quý bà, là cách để các nhà thiết kế có thể hưởng lợi từ những đổi mới này và sự phát triển thú vị trong tâm lý học. Bạn nghĩ sao? Cứ tự nhiên nêu quan điểm của mình bằng những bình luận ở khu vực dưới đây.